SARIKAMIŞ HAREKÂTI (22 Aralık 1914 – 15 Ocak 1915)

Osmanlı ordusu tarafından I. Dünya savaşında 22 Aralık 1914-4 Ocak 1915 tarihlerinde Alman ve Avusturya cephelerinde rahatlamak üzere Kafkas cephesinde gerçekleştirilen büyük bir harekâttır. Asıl amaç ise 1877 yılında “93 Harbi”yle kaybedilen Kars, Sarıkamış, Ardahan, Batum ve Artvin gibi kentlerimizi geri almak üzere Enver Paşa tarafından başlatılmıştır.Enver Paşa, Kafkaslardan diğer Türk devletlerine ulaşmak ve onların da gücünü arkasına almayı hayal ediyordu.

Cepheyi teftiş üzere giden Hafız Hakkı Bey bir kolordu ile cepheden,iki kolordu ile Bardız-Oltu üzerinden başarılı bir kuşatma yapılabileceğini rapor etmişti. Aldığı bu rapor üzerine Enver Paşa hayallerini gerçekleştirmek ve belki I.Dünya savaşının kaderini gerçekten değiştirecek olan bu plana, gerekirse bizzat kumanda etmeyi kabul ederek cepheye gitmeye karar verdi.Harekâta gitmek üzere hazır bekleyen 96.550 Mehmetçik vardı, bunun yanı sıra Rus ordusu 65.000 askeri zor bulmuştu.Yani zafer kesin görünüyordu.Hasan İzzet Paşa’nın istifası üzerine Enver Paşa bizzat kumandayı almış ve planları hazırlamıştı.Savaş başlamış ve planlar işlemeye başlamıştı.Ruslar Sarıkamış’ta sıkıştırılmış, ikmal kaynaklarının yolları kapatılmış ve geri çekilmekten başka şansları kalmamıştı.Tam bu anda beklenmeyen bir şey oldu,Ali İhsan Latif Paşa taarruzu durdurma emri verdi. Ruslar kısıldıkları kapandan kaçmak için bir fırsat ararken bir anda toparlanmaya ve destek almaya başlamış,Sarıkamış’tan kaçmak için yol arayan Ruslar şimdi Sarıkamış’a tam donanımlı bir halde tutunmuştu.Ruslar savaşın her safhasında takviyeye devam ediyor ve gittikçe güçleniyorlardı. Türk 10.Kolordu ise hala Sarıkamış’a gelememişti.Tümenlerinden birini Bardız üzerinden Sarıkamış’a doğru sevkeden Hafız Hakkı Bey,diğer iki tümeniyle Oltu müfrezesini takip ederek Allahuekber Dağlarının kuzey yamaçlarına doğru ilerledi.Harekât planının dışına çıkarak Sarıkamış’tan bu kadar uzaklaşması önemli bir hataydı. 26 Aralıkta başlayan ve on dört saat süren Allahuekber Dağlarına tırmanış,soğuk bir cehennem olmuş ve yorgun düşen Mehmetçiğin büyük bir bölümü burada silahlarına sarılmış halde donarak şehit olmuştu.Osmanlı ordusu yaklaşık 60.000 kayıp vermiştir. Ruslar ise ölen 30.000,esir olarak da 2.000 askerlerini kaybetmişlerdir.